Uczeń:
- podaje przyczyny i skutki wielkich odkryć geograficznych
- wymienia wielkich podróżników XV i XVI w. i wielkich odkrywców epoki nowożytnej
- pokazuje kontynent odkryty przez K. Kolumba
- wie, kim był Marcin Luter i dlaczego sprzeciwił się papieżowi
- podaje jedną różnicę między kościołami katolickim i protestanckim
- wskazuje różnicę między teorią geocentryczną i heliocentryczną
- objaśnia, na czym polegało odkrycie Kopernika
- objaśnia pojęcie konkwistadorzy
- wykorzystując mapę, określa, jaką część kontynentu zajmowały cywilizacje Azteków i Inków
- wyjaśnia skąd w Ameryce pojawili się Murzyni – mieszkańcy Afryki
- umie posłużyć się terminem ustawa, poseł na sejm, prawo wyborcze, sejm, sejmik ziemski, marszałek sejmu, minister, premier
- objaśnia kim był szlachcic, magnat, średnia szlachta
- objaśnia, kim jest niewolnik
- ocenia rasizm i niewolnictwo
- objaśnia czym był folwark
- ocenia los chłopa pańszczyźnianego w dawnej Polsce
- wykorzystując mapę Europy XVI – XVIII wieku potrafi pokazać Rzeczpospolitą Obojga Narodów
- wie, jakim rodzajem źródeł historycznych jest dziennik, pamiętnik
- objaśnia, jak w Polsce szlacheckiej wybierano króla
- podaje przykłady przysłów na temat wierności i zdrady
- wie, kim byli kozacy, Chmielnicki, Jan Kazimierz, Stefan Czarniecki, Jan Sobieski, Maria Sobieska
- umie objaśnić, dlaczego wojna ze Szwedami nazwana została potopem, a wyprawa Sobieskiego odsieczą wiedeńską
- podaje przykłady aktów prawnych np. konstytucji, ustawy, statutu
- zna pojęcia: prawa człowieka, rewolucja
- podaje wiek i króla, za rządów którego uchwalono konstytucję 3 maja
- opowiada o obiadach czwartkowych i mecenacie Stanisława Augusta
- wie kim był T. Kościuszko i T. Rejtan
- odczytuje z mapy politycznej XVIII w., w jakim zaborze znalazły się poszczególne miasta lub w którym rozbiorze Polska je straciła (zwłaszcza podaje pod czyim zaborem była Warszawa, Wielkopolska i Małopolska)
- wie, w jakich okolicznościach Polska znikła z mapy Europy i wymienia polskich zaborców
- zna postaci J. H. Dąbrowskiego i J. Wybickiego oraz okoliczności powstania Legionów Polskich we Włoszech i Księstwa Warszawskiego
- wyjaśnia znaczenie kultury dla zachowania polskości w XIX w., w którym umieszcza działanie A. Mickiewicza i Chopina
- wymienia polskie powstania narodowe i przykłady bohaterstwa powstańców
- podaje przykłady zastosowania silnika parowego w XIX w.
- umieszcza we właściwym stuleciu odkrycie Ameryki przez Kolumba, rozbiory ziem polskich, rewolucję przemysłową
- szereguje w porządku chronologicznym renesans, potop i odsiecz wiedeńską, czas rozbiorów ziem polskich, powstanie listopadowe i styczniowe
- opowiada o zmianach w życiu ludzi, które przyniosły wynalazki XIX w
- wymienia słynnych Polaków żyjących w XIX w. i na przełomie XIX/XX w. (Mickiewicza, Matejkę, Chopina, Sienkiewicza, Curie Skłodowską, Konopnicką).
- Wymagania ponadpodstawowe
- Uczeń:
· objaśnia, kim był J. Kochanowski, M. Rej , M. Kopernik
· ocenia skutki odkryć geograficznych dla Europejczyków i Indian oraz Murzynów
· wskazuje trasę podróży Kolumba, Vasco da Gamy i Magellana
· objaśnia termin: reformacja, protestantyzm· porównuje katolicyzm i protestantyzm· umie objaśnić określenia: wyznanie luterańskie, kalwińskie, anglikańskie· objaśnia skutki reformacji i działania określane jako reforma katolicka kościoła· wyjaśnia, dlaczego Rzeczpospolitą XVI wieku uważano za kraj tolerancji religijnej· objaśnia, na czym polegał nowożytny przełom w nauce· objaśnia przyczyny i skutki wojny secesyjnej· porównuje los chłopów i szlachty w Rzeczpospolitej szlacheckiej· objaśnia pojęcia: instrukcja poselska, liberum veto· porównuje funkcjonowanie sejmu, rządu dawniej i dziś· porównuje rolę króla w dawnej Polsce i prezydenta III RP oraz sposób elekcji głowy państwa· porównuje unię personalną i realną na przykładzie unii w Krewie i unii lubelskiej· tłumaczy określenie Rzeczpospolita Obojga Narodów· podaje przyczyny i skutki powstania Chmielnickiego· objaśnia na czym polegał problem kozacki w Rzeczpospolitej· opowiada o potopie szwedzkim, zna moment przełomowy i objaśnia, na przykładzie panowania Jana Kazimierza, czym jest zdrada stanu· omawia skutki potopu· na przykładach charakteryzuje kulturę sarmacką oraz sztukę baroku· wymienia przyczyny rewolucji francuskiej i jej momenty przełomowe· ocenia politykę terroru na przykładzie działalności jakobinów· zna datę 3 maja 1791· wymienia, co w sytuacji państwa miała zmienić konstytucja 3 maja· opisuje okoliczności uchwalenia konstytucji 3 maja· zna chronologię zdarzeń: ostatnia polska elekcja, kolejne rozbiory, konfederacja barska i targowicka, Sejm Wielki· wymienia przedstawicieli polskiego oświecenia oraz omawia rozwój kultury czasów stanisławowskich· wykorzystując mapę Europy porównuje kształt Polski przedrozbiorowej i Księstwa Warszawskiego· objaśnia powody istnienia białej legendy Napoleona· charakteryzuje romantyzm i wyjaśnia termin Wielka Emigracja· rozróżnia bezpośrednie i pośrednie przyczyny wybuchu powstań narodowych w XIX w.· dyskutuje na temat klęski walk narodowowyzwoleńczych Polaków w XIX w· wyjaśnia, na czym polegała „praca u podstaw”· objaśnia, na czym polegało „pokrzepianie serc” pod zaborami· wyjaśnia, kim były i z jakiego powodu działały emancypantki· omawia, na czym polegała cenzura prasy polskiej pod zaborami· objaśnia, na wybranych przykładach na czym polegał postęp cywilizacyjny w XIX w.· wymienia nazwiska polskich Noblistów i wyjaśnia w jakiej dziedzinie zostali uhonorowani· umieszcza we właściwym stuleciu: unię lubelską, Wielką Emigrację, ufundowanie Nagrody Nobla· przedstawia na osi czasu wybrane wydarzenia oraz umieszcza zdarzenia lub postacie w porządku chronologicznym.
