Wymagania edukacyjne - klasa 5

Wymagania konieczne i podstawowe:


Uczeń:
  • podaje przyczyny i skutki wielkich odkryć geograficznych
  • wymienia wielkich podróżników XV i XVI w. i  wielkich odkrywców epoki nowożytnej
  • pokazuje kontynent odkryty przez K. Kolumba
  • wie, kim był Marcin Luter i dlaczego sprzeciwił się papieżowi
  • podaje jedną różnicę między kościołami katolickim i protestanckim
  • wskazuje różnicę między teorią geocentryczną i heliocentryczną
  • objaśnia, na czym polegało odkrycie Kopernika
  • objaśnia pojęcie konkwistadorzy
  • wykorzystując mapę, określa, jaką część kontynentu zajmowały cywilizacje Azteków i Inków
  • wyjaśnia skąd w Ameryce pojawili się Murzyni – mieszkańcy Afryki
  • umie posłużyć się terminem ustawa, poseł na sejm, prawo wyborcze, sejm, sejmik ziemski, marszałek sejmu, minister, premier
  • objaśnia kim był szlachcic, magnat, średnia szlachta
  • objaśnia, kim jest niewolnik
  • ocenia rasizm i niewolnictwo
  • objaśnia czym był folwark
  • ocenia los chłopa pańszczyźnianego w dawnej Polsce
  • wykorzystując mapę Europy XVI – XVIII wieku potrafi pokazać Rzeczpospolitą Obojga Narodów
  • wie, jakim rodzajem źródeł historycznych jest dziennik, pamiętnik
  • objaśnia, jak w Polsce szlacheckiej wybierano króla
  • podaje przykłady przysłów na temat wierności i zdrady
  • wie, kim byli kozacy, Chmielnicki, Jan Kazimierz, Stefan Czarniecki, Jan Sobieski, Maria Sobieska
  • umie objaśnić, dlaczego wojna ze Szwedami nazwana została potopem, a wyprawa Sobieskiego odsieczą wiedeńską
  • podaje przykłady aktów prawnych np. konstytucji, ustawy, statutu
  • zna pojęcia: prawa człowieka, rewolucja
  • podaje wiek i króla, za rządów którego uchwalono konstytucję 3 maja
  • opowiada o obiadach czwartkowych i mecenacie Stanisława Augusta
  • wie kim był T. Kościuszko i T. Rejtan
  • odczytuje z mapy politycznej XVIII w., w jakim zaborze znalazły się poszczególne miasta lub w którym rozbiorze Polska je straciła (zwłaszcza podaje pod czyim zaborem była Warszawa, Wielkopolska i Małopolska)
  • wie, w jakich okolicznościach Polska znikła z mapy Europy i wymienia polskich zaborców
  • zna postaci J. H. Dąbrowskiego i J. Wybickiego oraz okoliczności powstania Legionów Polskich we Włoszech i Księstwa Warszawskiego
  • wyjaśnia znaczenie kultury dla zachowania polskości w XIX w., w którym umieszcza działanie A. Mickiewicza i Chopina
  • wymienia polskie powstania narodowe i przykłady bohaterstwa powstańców
  • podaje przykłady zastosowania silnika parowego w XIX w.
  • umieszcza we właściwym stuleciu odkrycie Ameryki przez Kolumba, rozbiory ziem polskich, rewolucję przemysłową
  • szereguje w porządku chronologicznym renesans, potop i odsiecz wiedeńską, czas rozbiorów ziem polskich, powstanie listopadowe i styczniowe
  • opowiada o zmianach w życiu ludzi, które przyniosły wynalazki XIX w
  • wymienia słynnych Polaków żyjących w XIX w. i na przełomie XIX/XX w. (Mickiewicza, Matejkę, Chopina, Sienkiewicza, Curie Skłodowską, Konopnicką). 
  •  
  • Wymagania ponadpodstawowe 
  • Uczeń:

  • ·           objaśnia, kim był J. Kochanowski, M. Rej , M. Kopernik

    ·           ocenia skutki odkryć geograficznych dla Europejczyków i Indian oraz Murzynów

    ·           wskazuje trasę podróży Kolumba, Vasco da Gamy i Magellana

    ·           objaśnia termin: reformacja, protestantyzm
    ·           porównuje katolicyzm i protestantyzm
    ·           umie objaśnić określenia: wyznanie luterańskie, kalwińskie, anglikańskie
    ·           objaśnia skutki reformacji i działania określane jako reforma katolicka kościoła
    ·           wyjaśnia, dlaczego Rzeczpospolitą XVI wieku uważano za kraj tolerancji religijnej
    ·           objaśnia, na czym polegał nowożytny przełom w nauce
    ·           objaśnia przyczyny i skutki wojny secesyjnej
    ·           porównuje los chłopów i szlachty w Rzeczpospolitej szlacheckiej
    ·           objaśnia pojęcia: instrukcja poselska, liberum veto
    ·           porównuje funkcjonowanie sejmu, rządu dawniej i dziś
    ·           porównuje rolę  króla w dawnej Polsce i prezydenta III RP oraz  sposób elekcji głowy państwa
    ·           porównuje unię personalną i realną na przykładzie unii w Krewie i  unii lubelskiej
    ·           tłumaczy określenie Rzeczpospolita Obojga Narodów
    ·           podaje przyczyny i skutki powstania Chmielnickiego
    ·           objaśnia na czym polegał problem kozacki w Rzeczpospolitej
    ·    opowiada o potopie szwedzkim, zna moment przełomowy i objaśnia, na przykładzie panowania Jana Kazimierza, czym jest zdrada stanu
    ·           omawia skutki potopu
    ·           na przykładach charakteryzuje kulturę sarmacką oraz sztukę baroku
    ·           wymienia przyczyny rewolucji francuskiej i jej momenty przełomowe
    ·           ocenia politykę terroru na przykładzie działalności jakobinów
    ·           zna datę 3 maja 1791
    ·           wymienia, co w sytuacji państwa miała zmienić konstytucja 3 maja
    ·           opisuje okoliczności uchwalenia konstytucji 3 maja
    ·        zna chronologię zdarzeń: ostatnia polska elekcja, kolejne rozbiory, konfederacja barska i targowicka, Sejm Wielki
    ·           wymienia przedstawicieli polskiego oświecenia oraz omawia rozwój kultury czasów stanisławowskich
    ·           wykorzystując mapę Europy porównuje kształt Polski przedrozbiorowej i Księstwa Warszawskiego
    ·           objaśnia powody istnienia białej legendy Napoleona
    ·           charakteryzuje romantyzm i wyjaśnia termin Wielka Emigracja
    ·           rozróżnia bezpośrednie i pośrednie przyczyny wybuchu powstań narodowych w XIX w.
    ·           dyskutuje na temat klęski walk narodowowyzwoleńczych Polaków w XIX w
    ·           wyjaśnia, na czym polegała „praca u podstaw”
    ·           objaśnia, na czym polegało „pokrzepianie serc” pod zaborami
    ·           wyjaśnia, kim były i z jakiego powodu działały emancypantki
    ·           omawia, na czym polegała cenzura prasy polskiej pod zaborami
    ·           objaśnia, na wybranych przykładach na czym polegał postęp cywilizacyjny w XIX w.
    ·           wymienia nazwiska polskich Noblistów i wyjaśnia w jakiej dziedzinie zostali uhonorowani
    ·           umieszcza we właściwym stuleciu: unię lubelską, Wielką Emigrację, ufundowanie Nagrody Nobla
    ·    przedstawia na osi czasu wybrane wydarzenia  oraz umieszcza zdarzenia lub postacie w porządku chronologicznym.